Door Floor Lintjens:
Fantastische uitzichten over natuurgebieden, festivals of gewoon je achtertuin. Drones geven je de mogelijkheid om plaatsen vanuit een heel andere hoek te zien. Maar zeker in het dichtbevolkte Nederland kunnen zich wat vragen aandienen. Kan iedereen overal gebruik maken van zijn of haar drone? En hoe zit het wanneer er schade ontstaat zowel aan de drone als aan (eigendommen van) een derde? En hoe wordt de privacy beschermd?
Nederlandse wetgeving – privé gebruik
Voor de drone-hobbyisten gelden andere regels dan voor zakelijke gebruikers. De regels voor recreatief gebruik van drones zijn neergelegd in de Regeling Modelvliegen. Zo mag het modelluchtvaartuig niet meer dan 25 kg wegen en moet er in de lucht voorrang verleend worden aan o.a. vrije ballonnen.[1] Ook geldt het VLOS-vereiste, ‘Visual Line of Sight’, hetgeen inhoudt dat er tijdens de gehele vlucht goed zicht moet zijn op het modelluchtvaartuig en tevens een goed zicht op het luchtruim daaromheen. Het houdt ook in dat alleen overdag gevlogen mag worden. Daarbij zijn er veel gebieden waar niet met een drone gevolgen worden en bovendien mag de drone nooit een hoogte van 120 meter overstijgen. Gebieden waar niet gevlogen mag worden, zijn o.a. boven een mensenmenigte, gebieden van aaneengesloten bebouwing of kunstwerken, spoorlijnen of vliegvelden.
Drones in het civiel recht
Een drone kan schade aanrichten aan andermans eigendommen, hinder of letsel veroorzaken of inbreuk maken op de privacy. Over het algemeen geldt dat de eigenaar van de drone aansprakelijk is voor de gevolgen die een botsende of uit de lucht vallende drone maakt, namelijk via art. 6:162 BW: de onrechtmatige daad. Ook het schenden van de privacy kan onrechtmatig handelen opleveren, althans via ongeschreven recht.[2]
Beroep op het eigendomsrecht?
Dus hoe zit het als andermans drone op een zonnige zondagmiddag door je achtertuin vliegt? Het eigendomsrecht is een van de sterkste rechten in Nederland, maar betekent dit ook dat je als eigenaar van de achtertuin ook eigenaar is van de lucht daarboven bent? Art. 5:21 lid 1 BW verklaart dat de eigenaar van de grond een exclusief gebruikersrecht heeft op ‘de ruimte boven en onder de oppervlakte van de grond’. Geen eigendom dus en derden mogen de ruimte gebruiken wanneer het zo hoog (of diep) is dat de eigenaar er geen belang bij heeft zich ertegen te verzetten. Lid 3 van art. 5:21 BW stelt echter dat deze regels niet van toepassing zijn op de bevoegdheid tot vliegen. De vraag die vooralsnog onbeantwoord is, is of het ‘vliegen’ ook ziet op drones aangezien de bestuurder zich niet door de lucht begeeft.
Beroep op het recht op privacy?
Bij een onbekende drone in de achtertuin kan tevens een beroep worden gedaan op het recht op bescherming van de persoonlijke integriteit c.q. de levenssfeer (art. 10 Grondwet). Zoals eerder al is opgemerkt, levert een schending van een grondrecht vaak onrechtmatig handelen op. In 2016 kreeg de Rechtbank Gelderland een zaak voorgelegd waarin de vraag of inbreuk was gemaakt op de privacy door het gebruik van een drone moest worden beantwoord.[3]
De windbuks
Wat was er gebeurd? De eiser had meermalen met een drone gevolgen en gefilmd boven het perceel met daarop de woning van gedaagde. De gedaagde nam het recht in eigen hand en beschoot de drone met een windbuks. De rechtbank stelde vast dat door dit schieten schade was ontstaan aan de drone. De rechtbank oordeelt verder dat de eiser dan wel voldeed aan de vereiste die worden gesteld in de Regeling Modelvliegen, maar dat dit niet betekent dat het vliegen geoorloofd was. Sterker nog, het was een onrechtvaardige schending van de persoonlijke levenssfeer van gedaagde, onafhankelijk van het aan of uit staan van de camera die aan de drone was bevestigd. Door het beschadigen van de drone met de windbuks heeft de gedaagde echter ook inbreuk gemaakt op een recht van de eiser, namelijk: het eigendomsrecht. De rechtbank oordeelt dat beide partijen onrechtmatig hebben gehandeld en dat de schade moet worden verdeeld ‘in evenredigheid met de mate waarin de aan ieder toe te rekenen omstandigheden tot de schade hebben bijgedragen’ (art. 6:101 BW).[4] In dit geval kwam dat neer op een 50/50 verdeling.
Het Nederlandse recht is strikt op het gebied van drones. Let daarom ook goed op bij het (recreatief) gebruik van een drone. In het geval dat andermans drone uw privacy schendt, neem dat niet het recht in eigen hand, maar probeer de situatie anderszins op te lossen. Mocht dit niet gaan, dan kunt u altijd juridische hulp inschakelen.
@ De Peel Letselschade Advocaten
[1] Maar natuurlijk ook aan vliegtuigen, helikopters, zweeftoestellen en luchtschepen.
[2] A.M. Verbrugge, ‘Civiel gebruik van drones’, VR 2018/13.
[3] Rb Gelderland 21 december 2016, ECLI:NL:RBGEL:2016:7155 en Rb Gelderland 10 mei 2017, ECLI:NL:RBGEL:2017:2663.
[4] Rb Gelderland 10 mei 2017, ECLI:NL:RBGEL:2017:2663 , ro. 2.6.