Door Floor Lintjens:
Wat is een whiplash?
De naam ‘whiplash’ betekent letterlijk ‘zweepslag’. Het is een letsel aan de rug of nek dat is veroorzaakt door een krachtig heen en weer bewegen van het hoofd. Er wordt ook wel gesproken over acceleratie-deceleratie trauma. Het treedt veelal op bij (auto)ongelukken, met name bij aanrijdingen van achteren of van de zijkant. De klachten kunnen zeer ernstig zijn en leiden tot (tijdelijke) arbeidsongeschiktheid. Juridisch gezien zorgt een whiplash voor enige uitdaging omdat de klachten objectief moeilijk zijn vast te stellen.
Condicio sine qua non-verband
Condicio sine qua non (CSQN) is een vorm van causaal verband. In het geval van een aanrijding moet bewezen worden dat zonder het ongeval het gevolg (de schade) niet was ingetreden. Met andere woorden: de whiplash is veroorzaakt van de aanrijding. Wanneer er sprake is van arbeidsongeschiktheid, moet een CSQN-verband tussen de aanrijding, de klachten en de arbeidsongeschiktheid aannemelijk worden gemaakt. Het CSQN-verband hoeft niet met honderd procent zekerheid te worden aangetoond of vastgesteld. Het is voldoende als er sprake is van ‘een redelijke mate van waarschijnlijkheid’. Toch vormt deze ‘milde’ vorm van causaal verband bij whiplash-zaken nog vaak voor moeilijkheden. Dit komt omdat de klachten bij een whiplash moeilijk te herleiden zijn tot concreet waarneembare medische stoornissen.
Pre-existentie en predispositie
Twee begrippen die bij de behandeling van whiplash-zaken nogal eens door elkaar worden gehaald zijn pre-existentie en predispositie.
Pre-existentie heeft betrekken op de klachten vóór het ongeval. Er wordt gesproken van pre-existentie wanneer klachten, bijvoorbeeld rugklachten, al aanwezig waren voordat het ongeval zich heeft voorgedaan.
Predispositie heeft ook betrekking op de situatie vóór het ongeval. Van predispositie wordt gesproken wanneer het slachtoffer een zekere kwetsbaarheid of aanleg heeft waardoor bepaalde klachten sneller optreden, maar wanneer die aanleg voor het ongeval nog niet tot klachten leidde.
Wat betekent dit, praktisch gezien?
Om aan te tonen dat de klachten het gevolg zijn van de aanrijding, passeert er vaak een hele stoet deskundigen. Whiplash kan een punt van discussie vormen en de meningen van de deskundigen kunnen sterk uiteen lopen. Omdat er soms zoveel op het spel staat kan het nodig zijn om te procederen in whiplash-zaken.
De Nederlandse Vereniging van Neurologen
De NVvN heeft in 2007 haar richtlijnen gewijzigd. Bij het vaststellen van beperkingen gaat zij hierbij zoveel mogelijk uit van evidence based criteria. Een belangrijk element is het bepalen of sprake is van functieverlies. Het functieverlies vormt het ‘bewijs’ dat de situatie na het ongeval een verslechtering is van de situatie vóór het ongeval. De NVvN gaat pas uit van functieverlies wanneer fysiologische en/of anatomische afwijkingen kunnen worden vastgesteld. Een neuroloog mag op basis van die richtlijnen dus pas beperkingen duiden als het letsel objectiveerbaar is.
De NVvN is niet de enige specialistenvereniging wiens richtlijnen van belang zijn bij de beoordeling van klachten en beperkingen na een doorgemaakt whiplash-ongeval. Ook psychiaters raken meer en meer betrokken worden bij whiplash-beoordelingen.
Aansprakelijk of niet?
De beoordeling of de (whiplash)klachten van het slachtoffer veroorzaakt zijn door het ongeval ligt uiteindelijk bij de rechter. De rechter dient wel geadviseerd te worden door medisch deskundigen. De rechter dient vervolgens alle feiten en omstandigheden in ogenschouw te nemen en te beoordelen of sprake is van een CSQN-verband tussen de klachten/beperkingen en het ongeval.
@ De Peel Letselschade Advocaten