Door Floor Lintjens:
Dat een val vervelend letsel tot gevolg kan hebben, daar heeft bijna iedereen wel ervaring mee. Maar wat nu als je niet struikelt op straat, maar tijdens je werk? Is de werkgever hiervoor verantwoordelijk en kan hij met succes aansprakelijk worden gesteld?
De werkgever
De werkgever heeft op grond van art. 7:658 BW een zorgplicht om alle maatregelen te nemen die redelijkerwijs nodig zijn om een ongeval van een werknemer te voorkomen. Kort gezegd betekent dit dat de werkgever ervoor moet zorgen dat machines en andere materialen waarvan tijdens het werk gebruik wordt gemaakt, voldoen aan de veiligheidsvoorschriften. Ook is het de taak van de werkgever om zijn werknemers de benodigde instructies te geven over deze machines en materialen. Heeft de werkgever dit nagelaten, dan is hij in beginsel aansprakelijk voor de schade die de werknemer lijdt.
De werknemer
Van de werkgever wordt verwacht dat hij alle maatregelen treft die redelijkerwijs nodig zijn om een arbeidsongeval te voorkomen. De keerzijde van deze medaille is dat de schade van een werknemer veroorzaakt door zijn roekeloos of opzettelijk gedrag niet onder de zorgplicht van de werkgever valt (art. 7:658 lid 2 BW). Voor deze schade is de werkgever dan ook niet aansprakelijk.
De vragen waar de rechter zich over moest buigen
In veel gevallen is het niet zo gemakkelijk om te bepalen of het ongeval redelijkerwijs voorkomen had kunnen worden door de werkgever. Wanneer de werknemer in zulke gevallen ook niet roekeloos of opzettelijk gehandeld heeft, dan moet de rechter bepalen voor wiens rekening de schade komt.
In onder andere de volgende gevallen voldeed de werkgever niet aan zijn zorgplicht en was hij aansprakelijk voor de schade van de werknemer:
– de werkgever had niet voldaan aan de normen die aan hem werden gesteld door publiekrechtelijke regelingen (zoals de Arbeidsomstandighedenwet): een stucadoor verstapte zich doordat er een niveauverschil van 30 cm bestond naast de voordeurdrempel en werd uiteindelijk rolstoelafhankelijk en arbeidsongeschikt. In de Arbeidsomstandighedenwet staan artikelen die van de werkgever vereisen dat hij zulke hoogteverschillen beperkt. Omdat de werkgever dit niet had gedaan, was hij aansprakelijk voor de schade van zijn werknemer.[1]
– er bestaat een gevaarlijke situatie waaraan de werkgever niets doet, maar waarover ook geen (veiligheids-)normen zijn opgesteld: een verpleegster krijgt tijdens haar werkzaamheden een deur in haar gezicht met als gevolg blijvende invaliditeit. De rechter oordeelt dat het gaat om een gevaarlijke situatie, ook al bestaan hier geen norm over. Het lag binnen de zorgplicht van de werkgever om deze gevaarlijke situatie op te heffen.[2]
– de werkgever had wel aan de veiligheidsnormen voldaan, maar niet voldoende rekening gehouden met het ervaringsfeit dat door dagelijks gebruik van gevaarlijke machines de onvoorzichtigheid van werknemers toeneemt. Het valt onder de zorgplicht van de werkgever om te onderzoeken of de waarschuwingen wel voldoende zijn en de werknemers voorzichtig blijven: een werknemer kwam met zijn vingertoppen onder een pers toen hij een storing probeerde te verhelpen. Dat heeft geleid tot amputatie van drie van zijn vingertoppen. Bij zo een gevaarlijke machine is het geven van waarschuwingen en het aanbrengen van beschermkappen niet altijd voldoende. De werkgever had moeten onderzoeken of het nog veiliger kon of dat er op een meer effectieve manier gewaarschuwd had kunnen worden.[3]
Opletten blijft erg belangrijk
Het lijkt nu misschien zo dat een werkgever overal op moet letten om ongevallen te voorkomen. Echter, van een werkgever wordt niet verwacht dat hij een absolute waarborg schept voor de bescherming tegen gevaar. Ook is de werkgever niet aansprakelijk voor de zogenoemde “huis- tuin- en keukenongevallen”. Dit betekent dat een werkgever zijn zorgplicht niet schendt wanneer hij niet waarschuwt voor algemeen bekende gevaren. Zo was de werkgever niet aansprakelijk in de volgende gevallen:
– een werkneemster was niet gewaarschuwd dat het mes waarmee zij de broodjes sneed, net geslepen was. Zij sneed zichzelf in de hand en had blijvend letsel[4]
– een werkneemster die uitgleed over de glimmende tegels na een regelval in de tuin van een hotel in Aruba[5];
– een werknemer die een doos van een stelling wilde pakken, maar daarvoor niet gebruik maakte van een goede trap, maar slechts van een laag trapje. Hij verloor zijn evenwicht en viel waardoor hij knieletsel opliep.[6]
Dus…
In veel gevallen is de werkgever met succes aansprakelijk te stelen na een arbeidsongeval. Beperk echter altijd de risico’s op een ongeval door de waarschuwingen van de werkgever op te volgen. Denk ook aan het maken van foto’s van de situatie en de gebruikte machines en/of materialen. Zo wordt de kans om de werkgever met succes aansprakelijk te stellen aanzienlijk vergroot.
@ De Peel Letselschade Advcoaten
[1] HR 13 juli 2007, NJ 2008/464 (Van Veghel/Hendriks Bouwbedrijf).
[2] HR 5 november 2004, NJ 2005/215 (De Lozerhof/Van Duyvenbode).
[3] HR 11 november 2005, NJ 2008/480 (Bayar/Wijnen).
[4] HR 4 oktober 2002, NJ 2004/174 (Laudy/Fair Play).
[5] HR 2 maart 2007, NJ 2007/143 (Perez).
[6] HR 7 december 2007, NJ 20017/643 (Tahmasebi/Shell).