Door Floor Lintjens:
Bijna iedereen heeft wel ervaring met het openen van een fles champagne. De knal waarmee de kurk uit de fles schiet, zorgt vaak voor een zekere schrikreactie bij de aanwezigen. Met een fles Moscato Fiorelli Spumante gebeurde echter iets anders toen de aanwezigen probeerden de fles te ontkurken. De fles sprong deze uit elkaar en de rondvliegende glassplinters boorden zich in de linkeronderarm van het slachtoffer. Zij liep daardoor ernstig en blijvend zenuwletsel op aan haar linkerarm. Moet het slachtoffer zelf deze schade dragen of is iemand anders hiervoor aansprakelijk?
Risicoaansprakelijkheid
Risicoaansprakelijkheid is een kwalitatieve aansprakelijkheid geregeld in art. 6:185 BW. Het houdt in dat een producent aansprakelijk is voor de schade die zijn product veroorzaakt. Het artikel is een implementatie van een Europese Richtlijn inzake ‘aansprakelijkheid voor producten met gebreken’. Dit betekent dat de uiteindelijke uitleg van het Nederlandse artikel is voorbehouden aan het Hof van Justitie van de Europese Unie (hierna: HvJ). Om te kunnen komen tot aansprakelijkheid moet wel aan enkele voorwaarden worden voldaan, namelijk:
- het product is in het verkeer gebracht;
- het product was gebrekkig (art. 6:186 BW).
Alvorens deze vooraarden nader te bespreken is het van belang om te weten dat verschillende bedrijven of personen in dit verband als producent kunnen worden aangemerkt (art. 6:187 BW).
In het verkeer brengen
Het HvJ heeft in O’Byrne/Sanofi[1]bepaald dat een product in het verkeer is gebracht wanneer aan de volgende voorwaarden is voldaan:
- het product heeft het productieproces van de producent verlaten;
- het product is opgenomen in het verkoopproces in een vorm waarin het aan het publiek wordt aangeboden voor gebruik of consumptie;
- hiervan is ook sprake wanneer het product niet rechtstreeks aan de gebruiker of consument wordt verkocht of dat er meerdere tussenpersonen bij betrokken zijn.
Het product is gebrekkig
Een product is gebrekkig wanneer het niet de veiligheid biedt die daarvan verwacht mag worden. Het is hierbij van belang dat de producent aandacht besteedt aan zijn doelgroep, maar hij moet daarbij ook rekening houden met een ondeskundige gebruiker.[2]De producent moet voldoende en juist waarschuwen op de verpakking van het product en in de bijsluiter. In aanvulling hierop moet de producent rekening houden met het ‘redelijkerwijs te verwachten gebruik’ van het product. ‘Redelijkerwijs te verwachten gebruik’ neemt als uitganspunt de gemiddelde gebruiker waarvan de producent had kunnen begrijpen dat zij het product zou gebruiken. Het gaat dus uitdrukkelijk niet alléén om de doelgroep van het product. Daarbij mag de producent er niet vanuit gaan dat de gebruiker altijd alle voorzorgsmaatregelen in acht zal nemen.[3]
De producenten van de exploderende fles Moscato Fiorelli Spumante
In de zaak van de exploderende champagnefles[4]stelde het slachtoffer vier verschillende “producenten” aansprakelijk, namelijk:
- de Italiaanse vennootschap Veralia, die de glazen fles had geproduceerd;
- de Italiaanse vennootschap Colona Tosso, die de wijn geproduceerd en gebotteld had;
- de dochtermaatschappij van Colona Tosso;
- de Nederlandse vennootschap DGS, die de wijn in Nederland had ingevoerd.
De rechtbank oordeelde dat DGS niet als producent gezien kon worden omdat zij het product niet in de Europese Economische Ruimte had ingevoerd (art. 6:187 lid 3 BW). De champagne was immers al binnen de EU geproduceerd. Veralia, Colona Tosso en de dochtermaatschappij van Colona Tosso worden door de rechtbank wel aangeduid als producent van de fles champagne omdat zij fabrikant waren van het eindproduct (Colona Tosso en de dochtermaatschappij van Colona Tosso) of fabrikant van een onderdeel (Veralia).
Waren deze producenten volgens de rechtbank aansprakelijk?
De rechtbank oordeelde dat van een fles verwacht mag worden dat deze niet uit elkaar springt wanneer deze wordt ontkurkt. Ook niet wanneer het gaat om een fles die onder druk staat, zoals het geval is bij mousserende wijn. De rechtbank stelt vast dat het slachtoffer de fles op een normale wijze heeft proberen open te maken en komt aldus tot de conclusie dat Veralia, Colona Tosso en de dochtermaatschappij van Colona Tosso aansprakelijk zijn voor de schade die veroorzaakt is door hun gebrekkige product.
@ De Peel Letselschade Advocaten
[1]HvJ EU 9 februari 2006, ECLI:EU:C:2006:93.
[2]HR 2 februari 1973, NJ 1973/315; Rb Amsterdam 3 februari 1999, NJ1999/621.
[3]HR 2 februari 1973, NJ 1973/315.
[4]Rb. Rotterdam 2 maart 2018, ECLI:NL:RBROT:2018:2407.