Door Floor Lintjens:
Tijdens werktijd
Het is tegenwoordig helemaal niet meer ongewoon om voor het werk onderweg te zijn. Een bezoek aan klanten, patiënten of een ander kantoor is voor veel beroepen dagelijkse kost. Maar wat nu als je tijdens een van deze ritjes voor de baas een ongeval overkomt? Valt dit onder de verantwoordelijkheid van de baas of moet je zelf de schade dragen?
Zorgplicht van de werkgever
De werkgever is op grond van art. 7:658 lid 2 BW aansprakelijk voor de schade die de werknemer lijdt ‘in de uitoefening van de werkzaamheden’. Deze zinsnede moet volgens de Hoge Raad ruim worden uitgelegd en heeft niet exclusief betrekking op de werkplek. De zorgplicht die dit artikel aan de werkgever oplegt kan dus ook van toepassing zijn op het wegverkeer wanneer de werknemer voor de werkgever op pad is. Daarbij moet wel worden opgemerkt dat deze zorgplicht (zeer) beperkt is nu het aan zeggenschap en invloed van de werkgever op de veiligheid van het wegverkeer ontbreekt.[1]
‘Goed werkgever’
Art. 7:611 BW verplicht de werkgever om zich als een ‘goed werkgever’ te gedragen. In gevallen waarbij een verkeersongeval dat verband houdt met de werkzaamheden niet valt onder art. 7:658 BW wegens het ontbreken van zeggenschap, dan kan art. 7:611 BW uitkomst bieden.[2] De Hoge Raad heeft namelijk bepaald dat de werkgever op grond van de redelijkheid en billijkheid verplicht is om zorg te dragen voor een adequate verzekering. Deze verzekering moet bepaalde schade dekken die wordt geleden in de uitvoering van de werkzaamheden. Dit heeft dus ook betrekking op een verkeersongeval dat zich voordoet tijdens werktijd wanneer de werknemer in opdracht van de werkgever onderweg is.
Adequate verzekering?
De Hoge Raad heeft over de jaren een verzekeringsverplichting voor verschillende verkeersongevallen aangenomen, maar toen zich in 2011 een zaak aandiende waarin een postbezorger tijdens het werk was uitgegleden, wees de Hoge Raad een verzekeringsverplichting af. Daarbij greep de Hoge Raad deze kans om te oordelen dat slechts in een drietal exclusieve gevallen een verzekeringsverplichting voor de werkgever bestaat.[3]Deze verplichting is aanvaard wanneer de werknemer schade lijdt in de uitoefening van zijn werkzaamheden als deelnemer aan het wegverkeer indien hij:
- als bestuurder van een motorvoertuig betrokken is geraakt bij een verkeersongeval;
- als fietser of voetganger schade heeft geleden als gevolg van een ongeval waarbij een of meer voertuigen zijn betrokken;
- als fietser schade heeft geleden als gevolg van een eenzijdig fietsongeval.
Wat is de schade?
Wanneer een werkgever geen adequate verzekering heeft afgesloten en één van de bovenstaande ongevallen doet zich voor, dan is hij tekortgeschoten in zijn zorgplicht. De werkgever is dan verplicht om de schade te vergoeden. De schade in zulke gevallen is echter niet de gehele schade van het ongeval; de werkgever is namelijk niet aansprakelijk voor het verkeersongeval zelf. De werkgever is echter wél aansprakelijk voor de schade die de werknemer lijdt door het niet-afsluiten van een behoorlijke verzekering. Was deze namelijk wel afgesloten, dan had deze verzekering een bepaald bedrag aan de werknemer uitgekeerd. De schade die de werknemer lijdt, is dan ook het bedrag dat een behoorlijke verzekering zou hebben uitgekeerd als deze verzekering door de werkgever was afgesloten.
Ten slotte
Wordt een verkeersongeval veroorzaakt door een derde partij, dan zal deze derde de schade moeten vergoeden voor de werknemer en blijft de werkgever buiten schot. Daarbij zal de derde alle schade moeten vergoeden en niet alleen de schade die wordt geleden doordat een behoorlijke verzekering ontbreekt. Daarbij is schade die het gevolg is van een ongeval dat wordt veroorzaakt door roekeloos rijgedrag van de werknemer uitgesloten van een schadevergoeding door de werkgever.
[1]HR 12 december 2008, NJ2009/332 (Maatzorg/Van der Graaf).
[2]HR 9 augustus 2002, NJ 2004/235 (De Bont/Oudenallen); HR 18 maart 2005, LJNAR6669 (KLM/De Kuijer).
[3]HR 11 november 2011, ECLI:NL:HR:2011:BR5215 (TNT Post/Weijenberg).