Door Floor Lintjens:
Het wintersportseizoen staat weer voor de deur. Voor velen een reden om de ski’s op het dak te binden en een weekje langs besneeuwde hellingen naar beneden te suizen. Voor sommigen heeft dit helaas tot gevolg dat ze met de zogenaamde ‘gipsvlucht’ naar huis gaan.[1] De meeste ongevallen vallen onder het risico van wintersporten en de schade blijft voor eigen rekening Maar er zijn ook gevallen waarbij een derde aansprakelijk kan zijn. Dit kan aan de orde zijn in de volgende situaties:
- een botsing tussen twee wintersporters met schade tot gevolg, of;
- gevallen waarin een onveilige situatie is ontstaan die voor rekening komt van de eigenaar of de exploitant van de skipiste.
In zulke gevallen kan sprake zijn van aansprakelijkheid, maar het vaststellen daarvan heeft vaak een internationaal tintje.
Internationaal recht
Omdat skiongevallen (vaak) in het buitenland plaatsvinden, zal de rechter internationale verdragen gebruiken om te beoordelen welk nationaal recht van toepassing is op de zaak.
- In het geval van een ongeluk tussen twee wintersporters is in beginsel het nationale recht van het land waar het ongeval plaats heeft gevonden van toepassing.[2] Hier zijn echter uitzonderingen op. Wanneer de betrokkenen van het ongeval dezelfde nationaliteit hebben, kan ook het nationale recht van het land van de gedeelde nationaliteit van toepassing zijn. Uiteindelijk zal de rechter aan de hand van het nationale recht bepalen of de veroorzaker ook aansprakelijk is voor de schade.
- Wanneer het gaat om een onveilige situatie die voor rekening komt van de eigenaar of de exploitant van de skipiste is, anders dan bij een botsing, sprake van een overeenkomst. Met het kopen van de skipas is een consumentenovereenkomst gesloten tussen de wintersporter en de exploitant óf de eigenaar van de skipiste.[3] Het internationale verdrag (de Rome I-Verordening) bepaalt bij zulke overeenkomsten dat het nationale recht van het land waar de dienstverlener ‘zijn gewone woonplaats heeft’ van toepassing is. Dat is meestal het land waar de skipiste ligt.
Situatie 1 Een botsing tussen twee broers
Ongevallen tijdens wintersport zijn speciaal in de zin dat aansprakelijkheid minder snel wordt aangenomen. Het gaat namelijk om sport- en spelsituaties. Een sport- en spelsituatie komt er kort gezegd op neer dat onvoorzichtig gedrag minder snel tot aansprakelijkheid leidt. Simpelweg omdat dit gedrag vaak voorkomt en men daar dus (meer) op bedacht moet zijn.. Een voorbeeld wordt gegeven in een zaak waarin twee broers tijdens het skiën tegen elkaar aan botsen.[4] De broers hadden beide de Nederlandse nationaliteit. De rechter achtte het Nederlandse recht van toepassing en oordeelde dat het gedrag van één van de broers, buiten een sport- en spelsituatie, onvoorzichtig en daarom onzorgvuldig was. Omdat het echter om een sport- en spelsituatie ging, was er niet vanzelfsprekend sprake van onzorgvuldig gedrag. Uiteindelijk oordeelde de rechter dat broer dan ook niet aansprakelijk was voor de schade van de andere broer.
De FIS – Fédération Internationale de Ski
Wat ook belangrijk is in de overweging van de rechter is in hoeverre het slachtoffer en de veroorzaker zich hebben gehouden aan de gedragsregels van de skipiste. Om dit te bepalen zal de rechter uitgaan van de ‘verkeersregels’ van de Fédération Internationale de Ski. De mate waarin gehoor is gegeven aan de gedragsregels door het slachtoffer en de veroorzaker van het ongeval wegen mee in de beoordeling van de rechter. Ook andere omstandigheden, zoals het weer, de snelheid en de drukte op de piste, spelen en rol bij de beoordeling van de rechter.
Situatie 2 Een ernstig skiongeval
Op 27 september 2017 heeft de rechtbank Amsterdam zich gebogen over de vraag wie er aansprakelijk was voor de schade van een skiër met ernstig letsel.[5] Wat was er gebeurd? Op een rode piste had de skiër de bocht in de piste te laat opgemerkt. Hierdoor raakte hij van de piste af. De skiër hield aan de val een dwarslaesie, een verbrijzelde knie, een kneuzing van de long en een gebroken borstbeen over.
Waar moet de eigenaar/exploitant van de skipiste dan voor zorgen?
De vraag was of de exploitant van het skigebied duidelijke pistemarkering had aangebracht en of de veiligheid voldoende was gewaarborgd door de afgrond niet te dicht bij de rand van de piste te maken. De rechter bepaalde, aan de hand van het toepasselijke Zwitserse recht, dat de zorgplicht van de exploitant van de skipiste groot was. Wintersporters moeten beschermd worden tegen ‘niet zonder meer herkenbare gevaren’. Ook moet de exploitant bescherming bieden tegen gevaren die zelfs voorzichtige skiërs niet kunnen vermijden. In dit geval heeft de exploitant nagelaten om de piste op een juiste en veilige manier te markeren. Daarmee heeft hij niet voldaan aan zijn verplichting en dit heeft in hoge mate bijgedragen aan het ongeval. De skipiste-exploitant is dan ook aansprakelijk voor de schade van de skiër.
Dus voor komende winter…
Houdt u aan de FIS, let op de pistemarkeringen en ben bedacht op afwijkend gedrag van uw mede wintersporters. De meeste ongevallen komen voor eigen rekening en hetzelfde geldt dan voor de schade. In gevallen waar dit anders ligt of onduidelijkheid bestaat, is het van belang om over voldoende informatie te beschikken. Vergeet dus niet om foto’s te maken van de situatie, de contactgegevens te noteren en waar nodig juridisch advies in te winnen.
@ De Peel Letselschade Advocaten
[1] De ‘gipsvlucht’ is sinds september 2017 afgeschaft. Het betrof een service die onfortuinlijke wintersporters op een veilige manier naar huis bracht: https://www.generali.nl/reisverzekering/begrippen/gipsvlucht/
[2] Art. 4 Rome II-Verordening.
[3] Art. 6 lid 4 sub a jo. art. 4 lid 1 sub b Rome I-Verordening.
[4] Hof Leeuwarden, 26 juni 2012 (ECLI:NL:GHLEE:2012:BW9768).
[5] Rechtbank Amsterdam, 27 september 2017 (ECLI:NL:RBAMS:2017:6957).